Yüksek katlı apartmanlar, siteler, alışveriş merkezleri, oteller, hastaneler, kamu kurumları artık hayatımızın gerçeği haline geldi. Kat sayısı arttıkça asansörlere duyulan ihtiyaç da artıyor. Bu noktada asansörlerin hayatımızı kolaylaştırdığı inkâr edilemez. Ancak ne yazık ki ülkemizde çoğu asansörlerin bakımı ve denetimi düzenli yapılmamakta. Hatta bu sebeple, her geçen gün asansör kazalarıyla ilgili basına daha fazla haber yansıyor. Nitekim geçtiğimiz haftalarda, Tekirdağ’daki bir apartmanda 6 metre yükseklikten asansör boşluğuna düşen 2 aylık bebeğin hayatını kaybettiğine dair basında haberler çıkmıştı. Peki, asansörlerin bakım ve denetiminden kimler sorumlu? Asansörler, tıpkı merdiven, çatı, teras gibi bir binanın bütünleyici parçası sayılmaktadır. Bu sebeple, asansör kazalarından kaynaklı yaralanmalı veya ölümlü kazalarda, bina sahibinin kusursuz sorumluluğu söz konusudur. Nitekim Türk Borçlar Kanunu’nun 69. maddesinde, bir binanın sahibinin, binanın yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir. Bina sahipleri için öngörülen bu kusursuz sorumluluk hali, ağır ve geniş bir sorumluluk türüdür. Bina sahiplerinin bu hukuki sorumluluklarının yanı sıra, cezai sorumlulukları da söz konusudur. Asansör İşletme Ve Bakım Yönetmeliği’nin 14. maddesine göre ise, bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere düzenli olarak bakımını, periyodik kontrolünü ve onarımını yaptırmaktan sorumludur. Bina sorumlusu, binadaki kat maliklerinin kendi aralarında seçeceği veya dışarıdan yetki vereceği kişi olabileceği gibi bizzat kat maliklerinin kendisi de olabilir. Bu kapsamda, asansörlerin bakım ve onarımından sorumlu olan kişiler, asansörü monte eden veya onun yetkili servisi ile bakım sözleşmesi imzalarlar. Bakım sözleşmesi ve yasal düzenleme gereği, asansörlerin yılda en az 1 kez periyodik kontrolü yapıldıktan sonra güvensiz olarak tanımlanan asansörlere kırmızı renkli etiket yapıştırılmaktadır. Kusurlu asansörlere sarı renkli etiket, hafif kusurlu asansörlere mavi renkli etiket, kusuru bulunmayan uygun asansörlere de yeşil renkli etiket yapıştırılmaktadır. Bu etiketler sayesinde asansörü kullanan kişiler de asansörün bakım durumu ve uygunluğu ile fikir sahibi olabilecek ve gerekli durumlarda bina sorumlusuna, asansör bakım şirketine veya belediyeye müracaat edebilecektir. Şayet meydana gelen asansör kazalarında asansör bakım şirketinin de ihmal ve kusuru varsa, bina sorumlusu ile birlikte asansör bakım şirketi de sorumlu tutulmaktadır. Yani, asansör kazası yüzünden mağdur olan kişiler veya asansör kazası ölümle sonuçlandıysa, ölen kişinin yakınları, başta bina sorumlusu olmak üzere ihmal ve kusuru olan asansör bakım şirketinden maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir; bu kişiler hakkında savcılığa şikâyet dilekçesi verebilir. Ne yazık ki, bakım ve kontrolü düzenli yapılmayan çok sayıda tehlikeli asansör bulunmakta olup bu asansörler adeta kazaya davetiye çıkarmaktadır. Bu durum devlet yetkililerini de harekete geçirmiş olup asansör kazaları nedeniyle meydana gelecek zararlara karşı zorunlu sigorta şartı da getirilmiştir. Buna göre yetkili servis, kendisi tarafından asansöre verilen bakım, onarım ve servis hizmeti ile ilgili olarak mesleki hata ve/veya ihmaller nedeniyle bina sorumlusunun ve diğer üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülecek zarar ve ziyan taleplerini karşılamak üzere en az 500.000 TL tutarında mesleki sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.